Ses İçin, Mayakovski’nin, Nâzım’ın deyişiyle “iri yarı, geniş omuzlu, kafası usturayla tıraşlı” bu genç adamın görkemli sesiyle yazdığı şiirlerin Lisitski tasarımıyla bir araya geldiği bir kült kitap, bir nesne-kitap, grafik tasarımın başyapıtlarından biri, bir dönüm noktası, yaklaşık 100 yıl öncesinden, 1923’ten yükselen devrimin sesi, bir somut-şiir denemesi. Lisitski, Mayakovski’nin matbu sözcüklerini, geometrik şekiller kullanarak yeniden üretiyor, tipografik işaretlere dönüştürüyor, her şiire özel bir giriş sayfası tasarlıyor, sayfa kenarlarına her şiirin özel işaretinin yer aldığı bir başlık fihristi yerleştiriyor, metni adeta yeniden icra ediyor: Şairin “ses için” inşa ettiğini yıkıp “göz için” yeniden kuruyor. Sarkis, 1978 yılında, kitapta yer alan bu 13 şiir başlığı işaretini 13 ampulün üzerine işliyor. "Mayakovski-Lisitski: Kaynak aydınlatır" Sarkis’in “ninni yerine haykırış, melodi yerine davul gümbürtüsü”nü savunan Şiir Nasıl Yapılır’a yanıtı aynı zamanda: sessiz bir okuma denemesi, bir tür çeviriyazı, ses aktarımı; şiir böyle de yapılır, asıl böyle de okunur der gibi. Sarkis’in yazıyı, harfleri, sözcükleri seslendiren neonları geliyor akla: burada da Lisitski’nin, sayfaların arasından şiirlere işaret eden elleri, okurun fihristi çeviren başparmakları, Sarkis’in parmak izlerine dönüşüyor. Sarkis her şiiri dokunuşuyla aydınlatıyor, ses sessizliğe, zifiri karanlık aydınlığa akıyor. Şimdi karşımızda sayfaları açılmış, ışıl ışıl parıldayan bir kitap duruyor: sanki az önce, “Bellek ve Sonsuz için Kitaplık”ın rafından inmiş, usulca buraya konuvermiş gibi.

 

Cem İleri

​

​

Mayakovski-Lisitski: Kaynak aydınlatır, 1978/2019

Yerleştirme, 13 ampul

​

İllüstrasyon uygulama

Neslihan Koyuncu

​

​

​

​